Theo các Bác sĩ chuyên khoa mắt, mỗi mùa World Cup, các cơ sở y tế chuyên khoa mắt tiếp nhận nhiều bệnh nhân có vết đỏ ở lòng trắng mắt hơn. Nguyên nhân do họ bị chảy máu mắt.
Xuất huyết kết mạc vì xem bóng liên tục
World Cup mới đi nửa tháng, những trận cầu làm anh Nguyễn Văn Cường (ở Hà Nội) và đám bạn say mê theo dõi, reo hò vỡ òa cảm xúc theo trái bóng lăn. Một sáng ngủ dậy, anh thấy mắt cộm, soi gương thấy một vết đỏ ở lòng trắng con mắt trái. Tưởng do thiếu ngủ, lại không ảnh hưởng tới tầm nhìn nên anh nghĩ bình thường. Tới khi toàn bộ lòng trắng đỏ lừ khá “kinh dị” thì anh mới đi khám bác sĩ và được biết đó là chứng xuất huyết kết mạc.
Chị Trần Thị Lan (ở Quảng Ninh) mỗi đợt thức khuya dậy sớm làm dự án mắt cũng hay xuất hiện vết đỏ máu. Do quá bận rộn nên chị nấn ná không đi khám. Tới khi có người bảo đó là bệnh xuất huyết kết mạc, dễ tái phát… chị mới vào viện.
Theo BS Đặng Văn Quế, Phó Giám đốc Bệnh viện Mắt Quốc tế (128 Bùi Thị Xuân), dịp World Cup nào tại các phòng khám mắt cũng có nhiều người bị xuất huyết kết mạc, có thể do xem World Cup liên tục với cường độ cao, cộng với phấn khích quá đà làm tăng áp lực vùng đầu mặt, gây hại cho mắt. Không chỉ người mê bóng đá bị xuất huyết kết mạc mà những người hay thức khuya, người cao tuổi cũng có thể mắc.
Mỗi người có “ngưỡng” chịu đựng khác nhau, nhưng khi thấy một số dấu hiệu cảnh báo như mỏi mắt, rát mắt, co giật mắt hay còn gọi là nháy mắt… là do mắt bị mỏi mệt do hoạt động quá mức, cần phải cho mắt nghỉ ngơi, thư giãn hoàn toàn.
Theo y khoa, kết mạc là lớp màng ngoài cùng bao bọc nhãn cầu, chứa nhiều sợi thần kinh và các mạch máu nhỏ li ti không nhìn thấy. Khi bị viêm nhiễm, các mạch máu giãn nở, có thể vỡ và gây hiện tượng chảy máu mắt (xuất huyết dưới kết mạc). Máu chảy tối đa khoảng 2ml, len vào giữa kết mạc, củng mạc tạo thành vệt máu, hoặc đội vồng kết mạc lên. Do kết mạc không thể hấp thụ máu nhanh, nên tạo thành vệt máu đỏ tươi ở lòng trắng, nhưng không gây thay đổi thị lực, không gây tiết dịch ở mắt, hoặc đau mắt. Một số người có thể thấy hơi cộm, nhói khẽ ở mắt, còn hầu hết không có triệu chứng báo trước, không đau đớn, khó chịu…
Nguyên nhân gây xuất huyết kết mạc thì nhiều, có thể do chấn thương mắt (hay vùng đầu, mặt); thiếu vitamin C, K; bệnh lý rối loạn đông máu; tăng áp lực hệ thống tĩnh mạch vùng đầu mặt, mắt (do nôn, ho, hắt hơi, xì mũi, gắng sức do mang vác, rặn đẻ…); tai biến sau lặn sâu, lặn biển… Nhưng đa số chảy máu mắt do vỡ mạch máu nhỏ không có nguyên nhân rõ ràng.
Thường xuyên xem các thiết bị điện tử màn hình nhỏ, chiếu sáng yếu rất hại cho mắt (như điện thoại, Ipad… với các ký tự quá nhỏ, góc nhìn không tốt), gây cận thị, hoặc tăng số (nếu đã bị cận) khiến nước mắt bay hơi. Cơ thể không bù lại được lượng nước mắt đó nên sẽ mỏi mắt, rát mắt, trào nước mắt, muốn day giụi và lâu dài sẽ dẫn tới các bệnh về mắt. Nếu thêm tư thế nhìn sai, ánh sáng kém sẽ ảnh hưởng tới mắt và cả đau vai gáy, mỏi cổ… Ánh sáng xanh còn khiến mắt bị phơi nhiễm và sinh bệnh. Ở cường độ cao, trường độ cao nhìn lâu còn có thể gây đục thủy tinh thể, khô mắt, thoái hóa hoàng điểm.
Điều cần làm khi mắt xuất hiện vết đỏ
BS Đặng Văn Quế cho biết, bình thường cơ chế mắt sẽ tiêu máu tự nhiên, vùng xuất huyết nhỏ dần, chuyển sang màu vàng cam, vàng và hết hẳn sau 10 - 15 ngày, nhưng vẫn có thể tái phát ở vị trí cũ.
Khi xuất hiện vết đỏ ở mắt tốt nhất nhắm mắt lại nghe một bản nhạc hoặc đi ngủ. Cũng có thể thư giãn nhìn xa cực đại trên 5m ở những nơi có không gian rộng lớn, cảnh đẹp để thư giãn cả đầu óc giúp mắt nghỉ ngơi tối đa. Có thể dùng một túi chườm đá lạnh trong 24 giờ đầu và nghỉ ngơi để vết xuất huyết khỏi lan rộng. Sau đó chườm ấm vào mắt (3 lần/ngày), mỗi lần từ 10 - 15 phút.
BS Đặng Văn Quế tư vấn thêm, nếu chỉ bị kích thích nhẹ có thể dùng nước mắt nhân tạo giúp giữ ẩm cho mắt, rửa trôi bụi bẩn trong mắt, làm dịu cảm giác cộm ở mắt. Nếu dùng thuốc Tây, hay thảo dược, vitamin trị chảy máu mắt cần có tư vấn của bác sĩ vì một số thuốc nhỏ mắt dùng lâu sẽ gây khô mắt, hoặc có kháng sinh làm khô mắt, lắng đọng thuốc trên bề mặt mắt, có tác dụng phụ… Cần tìm hiểu thật kỹ thông tin thuốc và có tư vấn của bác sỹ.
Khi bị chảy máu mắt không nên day giụi mắt, chà mắt vì có thể làm chảy máu nhiều hơn. Hạn chế các động tác mạnh, chạy bộ để ngăn chảy máu nặng hơn. Một số người khi mỏi mắt, nhức mắt còn xử lý sai là đi tập các bài tập cho mắt trên mạng.
Các chuyên gia nhãn khoa khuyến cáo, khi chảy máu mắt kèm các biểu hiện đau nhức mắt, mờ mắt, nhìn đôi, khó nhìn, có tiền sử tăng huyết áp, các bệnh gây xuất huyết, xuất huyết kèm theo chấn thương vùng đầu mặt… nên đi viện ngay. Hoặc sau 3 tuần xuất huyết không hết, mà còn lan rộng hơn, hay xuất huyết cả 2 mắt kèm chảy máu chân răng, chảy máu mũi… Hoặc mắt đỏ bất thường và dai dẳng kèm thị lực suy giảm, đau hoặc nhạy cảm ánh sáng mạnh, đặc biệt là có ghèn mủ trắng, vàng chảy ra từ mắt cần đi khám chuyên khoa ngay, vì đó có thể là dấu hiệu của các loại bệnh về mắt khác.
Đề phòng chảy máu mắt
Thời gian World Cup còn nửa tháng nữa nên các fan hâm mộ cần bảo vệ đôi mắt:
- Không nên xem bóng đá với cường độ và trường độ dài liên tục. Xem một trận bóng 45 phút phải nghỉ 5 phút thư giãn mắt.
- Khoảng cách từ chỗ ngồi xem tivi đến màn hình bằng 2,5 lần đường kính chéo của màn hình tivi. Nên đặt tivi góc nghiêng 15 độ, hơi chếch xuống dưới, xem trong điều kiện đủ ánh sáng (không phụ thuộc vào ánh sáng màn hình vì đó là ánh sáng có hại, không đủ sáng).
- Khi phải xem trên các thiết bị điện tử có kích thước nhỏ cần tăng kích cỡ phông chữ…
- Dễ thực hiện và rẻ tiền nhất là vệ sinh mắt hàng ngày bằng nước muối sinh lý nhằm bảo vệ mắt, rửa trôi bụi bẩn, vi sinh vật gây bệnh giúp làm ẩm mắt, chống khô mắt.
